Những người đứng sau ống kính

Làm chương trình ca nhạc của ban Văn nghệ – VTV

Một bộ phim được làm nên bởi công sức của nhiều người. Các ngôi sao, diễn viên xuất hiện trên màn ảnh chỉ là một phần của đoàn làm phim. Phần lớn những người làm nên một bộ phim không xuất hiện trước ống kính máy quay. Quan trọng nhất trong số đó là nhà sản xuất, người viết kịch bản, đạo diễn, giám đốc bộ phận sản xuất, đạo diễn hình ảnh, trợ lý đạo diễn, biên tập hình ảnh và âm thanh. Cameraman là vị trí không thể thiếu trong bất cứ bộ phim nào.

1. Nhà sản xuất (Producer)
Nhà sản xuất chịu mọi trách nhiệm về bộ phim. Họ phải kiếm tiền để trả cho chi phí sản xuất, mời diễn viên và đội ngũ những người làm phim, giám sát quá trình sản xuất và sắp xếp lịch chiếu phim tại các rạp.

2. Người viết kịch bản (Screentwriter) 
Nhiệm vụ của họ là phát triển ý tưởng hay viết lại những tác phẩm đã có. Họ có thể viết lại một tiểu thuyết, vở kịch, chương trình âm nhạc hay những bộ phim khác . Người viết kịch bản có hai cách làm việc: viết theo đơn đặt hàng hay tự viết theo suy nghĩ của mình. Tất nhiên, nếu tự viết theo ý tưởng riêng, người viết kịch bản buộc phải hy vọng rằng sẽ có một hãng sản xuất hay đạo diễn nào đó thích kịch bản và mua nó để dựng phim.

3. Đạo diễn (Director)
Họ phân tích kịch bản, hình dung ra diễn biến của bộ phim, chỉ đạo diễn viên và đoàn làm phim. Nhiều người nghĩ rằng đạo diễn là người chỉ đạo mọi khía cạnh của quá trình làm phim, nhưng thật ra vai trò của họ không lớn như thế. Một bộ phim là dự án hợp tác giữa đạo diễn, sản xuất, diễn viên và các thành viên khác của đoàn làm phim. Một đạo diễn tốt là người biết cân bằng giữa mong muốn của mình với mong muốn của người khác trong đoàn để bộ phim đạt kết quả mong muốn.

4. Giám đốc sản xuất (The Unit Production Manager) 
Giám đốc sản xuất chịu trách nhiệm trước nhà sản xuất. Nhiệm vụ của họ là sắp xếp thời gian biểu, cân đối thu chi tài chính, lựa chọn các thành viên của đoàn làm phim và sắp xếp những cảnh ngoài trường quay. Họ còn phải quản lý việc chi phí mua sắm thiết bị, dịch vụ, các công việc kinh doanh tại văn phòng và luôn đảm bảo kế hoạch làm phim nằm trong giới hạn ngân sách.

5. Biên tập hình ảnh và âm thanh (Film and Sound Editor) 
Một bộ phim được cấu thành bởi hàng trăm cảnh ngắn, do đó cần phải sắp xếp để thành một tác phẩm hoàn chỉnh theo mong muốn của đạo diễn và nhà sản xuất. Công việc này thuộc về biên tập hình ảnh và âm thanh. Trước tiên, họ chọn những cảnh phim được quay trong ngày cho đạo diễn hay một thành viên quan trọng trong đoàn làm phim, chuẩn bị những cảnh quay tiếp theo trong suốt quá trình làm phim, điều này có nghĩa là phim sẽ được biên tập ngay trong lúc quay, giúp đạo diễn hay nhà sản xuất có thể chọn được cảnh quay tốt nhất hay quyết định quay lại nếu có lỗi về kỹ thuật hoặc diễn xuất. Khi quá trình quay chính kết thúc cũng là lúc việc biên tập phim hoàn thành và phụ đề (và có thể là tên các thành viên trong đoàn làm phim) sẽ được thêm vào phim. Biên tập viên hình ảnh và âm thanh Một trong những nhân vật thầm lặng trong các bộ phim Đạo diễn, nhà sản xuất, biên tập viên còn phải tìm ra phần nào của phim có chất lượng âm thanh kém. Sau đó, biên tập âm thanh sẽ thu lại giọng nói của diễn viên vào phim ở những phần đó. Việc đó sẽ thực hiện trong trường quay.

 

Đạo diễn Nguyễn Ngọc Chiến ( Ngoài cùng bên phải)

6. Đạo diễn hình ảnh (Director of Photography) 
Là người làm việc bên cạnh đạo diễn, chỉ đạo cách phối hợp ánh sáng, sự di chuyển của máy quay, cách sắp xếp đạo cụ. Họ cũng đảm đương việc chọn loại ống kính sử dụng cho từng cảnh quay, tính toán vị trí và góc độ của máy quay.

7. Sáng tác nhạc (Music Composer) 
Họ làm việc với đạo diễn và biên tập phim để làm những đoạn nhạc nền lồng vào trong những cảnh chuyển đoạn, những cảnh cảm động, ấn tượng hay cho toàn bộ phim. Âm nhạc trong phim thường được dùng để tăng mức độ biểu cảm hay kịch tính.

9. Nhà thiết kế (Designer) 
Nhiệm vụ của họ là thiết kế mọi thứ thấy được cho một bộ phim. Trong đa số phim, đó là một lượng công việc rất lớn. Chẳng hạn, để tạo ra khung cảnh viễn tây nước Mỹ, người ta cần phải dựng một loạt công trình: những con đường chính với hai bên là quán rượu, khách sạn, quầy hàng bán vũ khí, áo quần, mũ nón, xe ngựa. Thiết kế trang phục của diễn viên cũng là một phần trong công việc của đội ngũ thiết kế trang phục. Họ sẽ tự thiết kế hay tìm kiếm trang phục trong các cửa hàng. Trợ lý thiết kế lo công việc bố trí, trang điểm, hoá trang và những thiết kế lặt vặt khác.

10. Trợ lý đạo diễn (Assistant Director) 
Trợ lý đạo diễn chịu trách nhiệm hỗ trợ đạo diễn trong công việc. Trợ lý đạo diễn quan trọng nhất được gọi là trợ lý thứ nhất. Người này sẽ lên lịch quay, giải quyết các vấn đề nảy sinh trong quá trình sản xuất. Hàng ngày, trợ lý thứ nhất phải đưa lịch làm việc của diễn viên và thành viên trong đoàn làm phim trong ngày hôm sau cho giám đốc sản xuất và đạo diễn để xem xét và chấp nhận. Bên cạnh đó, trợ lý thứ nhất chịu trách nhiệm giúp đạo diễn chuẩn bị trước mỗi cảnh quay. 
- Trợ lý thứ hai là người phụ tá của trợ lý thứ nhất trong việc chỉ dẫn diễn viên và các thành viên trong đoàn có mặt đúng giờ và đúng địa điểm. Họ cũng phải quản lý những nhân vật quần chúng, chuẩn bị chi tiết về buổi quay hôm sau.
Trong một số trường hợp, người ta còn thuê cả người giúp việc cho trợ lý thứ hai, được gọi là trợ lý thứ ba.

11. Người tuyển vai (Casting Director)
Lựa chọn và thương lượng hợp đồng trong suốt quá trình tuyển diễn viên là nhiệm vụ của đạo diễn tuyển vai. Mặc dù vậy, quyết định cuối cùng về việc lựa chọn những ngôi sao thủ vai chính thuộc về nhà sản xuất hoặc đạo diễn. Khi lựa chọn diễn viên, đạo diễn tuyển vai tính đến rất nhiều nhân tố, chẳng hạn như mức độ phù hợp với vai diễn, mức độ lôi cuốn khán giả, tài năng và kinh nghiệm. Diễn xuất là một nghệ thuật phức tạp. Thuần thục trong cách thể hiện giọng nói, cử chỉ khác nhau trong lúc đối thoại, điệu bộ, hành động và nhiều kỹ năng khác chỉ là một phần của của nghề diễn. Những kỹ năng diễn xuất cơ bản là nhớ kịch bản, diễn biến tình cảm, thể hiện được vị trí xã hội, tuổi tác, tính cách của nhân vật.

12. Diễn viên đóng thế (Stunt actor) 
Họ xuất hiện trong những phim có nhiều cảnh nguy hiểm, kịch tính có thể dẫn đến tai nạn. Trong nhiều trường hợp, khi không muốn để lộ thân thể trong những cảnh hở hang, diễn viên có thể yêu cầu thuê người đóng thế. Trong những cảnh như vậy như vậy, đạo diễn sẽ cho một người đóng thế cho diễn viên. Họ sẽ đóng những cảnh nguy hiểm hoặc hở hang trong phạm vi an toàn nhất có thể. Tuy nhiên vẫn có những diễn viên đảm nhiệm luôn vai trò của diễn viên đóng thế như Thành Long (Jackie Chan). Diễn viên đóng thế thường xuất hiện trong những pha hành động nguy hiểm

13. Diễn viên động vật (Animal Actor)
Chúng xuất hiện trong những cảnh có động vật. Các diễn viên đặc biệt này sẽ làm việc dưới sự chỉ dẫn của những người huấn luyện trong quá trình quay. Trong nhiều phim, nhiều con vật cùng đóng một vai nếu thời gian quay dài, quay tại nhiều địa điểm khác nhau hoặc nhân vật trong kịch bản có nhiều giai đoạn trong cuộc đời.

14. Chuyên gia về tiếng động 
Họ sẽ tạo nên những tiếng động bên ngoài như nước chảy, cây đổ, bước chân, gió thổi, vũ khí va chạm nhau. Kỹ thuật viên trộn âm thanh lo việc thu âm trong khi quay rồi trộn những âm thanh thu được thành một track hoàn chỉnh sau khi hiệu chỉnh các thông số như âm lượng, tạp âm và tạo một vài hiệu ứng cần thiết khác.

15. Kỹ thuật viên ánh sáng phụ trách việc chiếu sáng. 
Họ là những chuyên gia về điện và chiếu sáng nghệ thuật theo ý đồ của đạo diễn và quay phim. Họ là một trong những nhân tố góp phần vẽ vào hình ảnh của quay phim bằng ánh sáng, thể hiện rõ nét nội dung tâm trạng, cảm xúc vui buồn của từng nhân vật trong bối cảnh cụ thể của phim

16. Chuyên gia về đạo cụ. 
Người cung cấp và chỉnh sửa các đạo cụ, cho các diễn viên hoặc bối cảnh cần quay đạo diễn yêu cầu.

17. Kỹ thuật dựng phim.
Là người sáng tác cuối cùng cho một bộ phim hoàn chỉnh. Họ ghép nối các hình ảnh đã quay lại với nhau hay chỉnh sửa mầu sắc của phim theo ý đồ kể chuyện của đạo diễn vv..

Tuỳ vào thể loại hay khả năng tài chính, một bộ phim còn có thể cần tới những vị trí chuyên nghiệp khác như các phụ tá, thợ mộc, lái xe, cố vấn chuyên môn, bác sĩ, chuyên gia tâm lý …