Đào tạo phóng viên trong thời đại AI lên ngôi: Sự cấp thiết và những thách thức hiện hữu

Công nghệ AI bùng nổ đặt ra nhiều thách thức trong việc đào tạo phóng viên trong tình hình mới.

Nhiều lãnh đạo cơ quan báo chí đã để ý và quan tâm đến câu chuyện AI ảnh hưởng thế nào và khai thác, tận dụng AI ra sao? Câu chuyện đào tạo và tập huấn bồi dưỡng cho các phóng viên, các cơ quan báo chí cũng đã bắt đầu để ý nhưng cũng có rất nhiều những khó khăn, thách thức nên vấn đề triển khai công tác bồi dưỡng và đào tạo còn nhiều những vướng mắc và chưa thực sự đạt được hiệu quả cao.

Theo Ths. Vũ Thế Cường về việc đào tạo ở các trường đại học, hoặc những khoa đào tạo báo chí chuyên nghiệp, ở đó các lãnh đạo nhà trường, các thầy cô rất mong muốn ứng dụng và kết nối nhiều mối liên hệ với các cơ quan báo chí bên ngoài để xây dựng và ứng dụng mô hình toà soạn hiện đại, ứng dụng thuật toán và AI trong công tác đào tạo, thực hành dành cho sinh viên. Song, thách thức lớn nhất ở đây là điều kiện chưa có, đặc biệt liên quan đến tài chính và cơ sở vật chất. Vì để ứng dụng AI và các thuật toán trong hoạt động đào tạo phải đầu tư nhiều về mặt công nghệ, cơ sở vật chất, trang thiết bị.

"Các trường đại học trong nước đang thiếu về nguồn lực kinh tế tài chính, nguồn lực về thiết bị và nguồn lực về các giảng viên. Áp dụng vào đào tạo chưa được nhiều", Ths Vũ Cường nhận định.

Còn tại các cơ sở mang tính chất bồi dưỡng, hoặc một số cơ quan báo chí kể cả những cơ quan báo chí địa phương đã chủ động tập huấn cho phóng viên, biên tập viên về việc ứng dụng AI trong hoạt động báo chí như thế nào, trợ giúp các nhà báo ra sao. Tuy nhiên, theo Ths Vũ Cường việc này đang diễn ra một cách nhỏ lẻ. Hiện có gần 25 nghìn phóng viên đã được cấp thẻ, chưa kể những người đang làm báo mà chưa được cấp thẻ, trong khi mỗi lớp chỉ có khoảng 20-30 học viên. Điều này cho thấy việc đào tạo bồi dưỡng phóng viên trong công tác này vẫn còn ở bước đầu và chưa thực sự được quan tâm và đầu tư.

Thêm một khía cạnh nữa Ths. Vũ Thế Cường nhắc đến đó là khó khăn về cơ chế, có nơi có tiền nhưng muốn mua thiết bị công nghệ cũng không được. Cơ chế về nguồn nhân lực, song song với việc ứng dụng được AI phải đào tạo cho lãnh đạo cơ quan báo chí, cho các phóng viên để ứng dụng và tác nghiệp được một cách hiệu quả hơn.

"Có những cơ quan báo chí đã thực hiện ứng dụng AI trong hoạt động của mình, nhưng sau phải dừng lại, bởi vì liên quan đến cơ chế của cơ quan báo chí đó, vai trò của nhà báo và phóng viên trong môi trường được đầu tư AI không chỉ dừng lại ở việc sáng tạo sản phẩm báo chí một cách thông thường nữa mà lúc này sẽ phải là một đầu tàu, bộ phận đầu não để cung cấp, tập huấn cho những thuật toán đó, cho AI đó hỗ trợ công việc cho mình. AI trong trường hợp này sẽ trở thành người giúp việc, thư ký cho bản thân các nhà báo và phóng viên", Ths. Vũ Thế Cường cho hay.

Nguy cơ sa thải hiện hữu

Cuối tháng 3 vừa qua, Bild - nhật báo lớn nhất nước Đức đã lên kế hoạch cắt giảm hàng trăm việc làm khi thu hẹp các hoạt động khu vực trong năm nay đồng thời tăng cường sử dụng trí tuệ nhân tạo để chuẩn bị cho một tương lai số hóa hoàn toàn. Khoảng 200 việc làm của Bild sẽ bị cắt giảm. Bild hiện đang sử dụng khoảng 1.000 nhân sự. "Vai trò của biên tập viên, người chỉnh sửa ảnh, người đọc soát lỗi và các nhân viên khác tham gia sản xuất bản in sẽ không còn tồn tại như hiện nay” - Axel Springer, công ty xuất bản sở hữu Bild thông báo trong văn bản nội bộ.