Trước thực trạng “câu view”, “sách nhiễu”: Hội Nhà báo Việt Nam siết chặt đạo đức nghề nghiệp

Để giữ vững sự thật và niềm tin công chúng, đạo đức báo chí không chỉ là quy tắc trên giấy, mà là kim chỉ nam định hướng mọi hoạt động. Hội Nhà báo Việt Nam đang ưu tiên nâng cao chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp cho các cấp Hội, cơ quan báo chí và mỗi hội viên – tạo nền tảng vững chắc để xây dựng một xã hội minh bạch, nơi sự thật được tôn trọng và mỗi thông tin lan tỏa đều mang giá trị tích cực.

Những cảnh báo không ngừng

Trong năm 2025, báo chí Việt Nam đã nỗ lực đáng kể trong việc truyền tải thông tin về các sự kiện chính trị, kinh tế, văn hóa – xã hội, quốc phòng – an ninh và hoạt động đối ngoại của đất nước, qua đó khẳng định vai trò cầu nối và định hướng dư luận hiệu quả.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đó, bức tranh báo chí vẫn tồn tại không ít “điểm xám”. Ông Nguyễn Mạnh Tuấn, Phó Trưởng Ban phụ trách Ban Kiểm tra Hội Nhà báo Việt Nam, Ủy viên Thường trực, Thư ký Hội đồng đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam, đã thẳng thắn chỉ ra thực trạng đáng lo ngại: “Hội đồng đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam liên tục nhận được phản ánh về những biểu hiện đáng lo ngại, cho thấy tình trạng vi phạm pháp luật, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo vẫn đang diễn ra. Điều đáng buồn là, những sai phạm này không chỉ làm tổn hại đến danh dự của những nhà báo chân chính mà còn làm xói mòn niềm tin của công chúng với giới báo chí”.

Ông Tuấn nhấn mạnh hai vấn đề cốt lõi đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín báo chí. Thứ nhất là sự dễ dãi trong khâu biên tập, ưu tiên “câu view”, “giật tít” hơn tính chính xác. Điều này dẫn đến tình trạng thông tin thiếu kiểm chứng, sai sự thật gây nhiễu loạn và hoang mang trong dư luận. Ông đề nghị cần nghiêm khắc tìm ra nguyên nhân gốc rễ của những sai sót này để có biện pháp khắc phục triệt để, không để tái diễn, tránh làm ảnh hưởng đến uy tín của cơ quan báo chí và người làm báo.

Vấn đề thứ hai, theo ông Tuấn, còn phức tạp hơn: “Hiện tượng phóng viên, cộng tác viên tại các Văn phòng đại diện một số cơ quan báo chí lợi dụng danh nghĩa báo chí để hoạt động trái pháp luật, sách nhiễu cơ quan, doanh nghiệp, địa phương có dấu hiệu gia tăng, diễn biến phức tạp. Đây là sự việc đáng báo động, khi không ít trường hợp đã bị cơ quan chức năng khởi tố, bắt giam, kéo theo sự hoài nghi của công chúng về tính minh bạch của nghề báo”.

Trong bối cảnh đó, dù các cấp Hội đang tập trung triển khai tinh gọn, sáp nhập theo Nghị quyết 18 và đối mặt với những khó khăn nhất định, Hội Nhà báo vẫn có công văn nhắc nhở chấn chỉnh.

Ông Tuấn nhấn mạnh rằng công tác kiểm tra, giám sát cần được duy trì và thực hiện nghiêm túc, linh hoạt.

Siết chặt quản lý từ gốc

Đối mặt với những thách thức, Hội đồng đạo đức nghề nghiệp và Ban Kiểm tra Hội Nhà báo Việt Nam đã và đang triển khai nhiều giải pháp quyết liệt nhằm củng cố nền tảng đạo đức của giới báo chí. Trọng tâm là yêu cầu các cơ quan báo chí, đặc biệt khối tạp chí, cần chủ động tự rà soát và chấn chỉnh nội bộ.

Theo ông Nguyễn Mạnh Tuấn, việc quán triệt sâu sắc các văn bản pháp lý và quy định đạo đức là điều kiện tiên quyết. “Mỗi phóng viên, biên tập viên, hội viên cần phải nắm vững và thực hiện nghiêm túc Luật Báo chí, 10 điều Quy định đạo đức nghề nghiệp, và Quy tắc sử dụng mạng xã hội”, ông Tuấn nhấn mạnh. “Đây là kim chỉ nam cho mọi hoạt động, giúp người làm báo giữ vững bản lĩnh và trách nhiệm”.

Để ngăn chặn các hành vi tiêu cực, Hội cũng đề xuất siết chặt quản lý từ gốc, kiểm soát chặt chẽ tuyển dụng phóng viên, cộng tác viên và xác định rõ phạm vi Văn phòng đại diện. Ông Nguyễn Mạnh Tuấn khẳng định: “Nghiêm cấm hành vi mượn danh nghĩa cơ quan báo chí tự ý đi tác nghiệp, gây phiền hà, nhũng nhiễu doanh nghiệp”.

Theo ông Tuấn, tăng cường kiểm duyệt nội dung trước đăng tải là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo tính chính xác. Mọi phản hồi, khiếu nại của công dân sẽ được xử lý nghiêm túc. Hội cũng chú trọng nâng cao năng lực chuyên môn và đạo đức cho đội ngũ qua các buổi tập huấn, hội thảo, giúp hội viên nhận thức sâu sắc sứ mệnh xã hội.

Ông Đỗ Ngọc Hà, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Quảng Ninh, chia sẻ về việc tiếp thu và cụ thể hóa các chỉ đạo của Hội Nhà báo Việt Nam nhằm nâng cao đạo đức nghề nghiệp cho người làm báo tại địa phương.

“Chúng tôi đặc biệt chú trọng việc tiếp thu và cụ thể hóa các chỉ đạo, định hướng từ Hội Nhà báo Việt Nam để phù hợp với đặc thù địa phương”, ông Hà nhấn mạnh, khẳng định đây là nhiệm vụ trọng tâm. Để làm được điều này, Hội Nhà báo Quảng Ninh thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo chuyên đề về đạo đức báo chí, lồng ghép nội dung từ Trung ương vào các tình huống thực tế địa phương, nhấn mạnh tầm quan trọng của kiểm chứng thông tin và tôn trọng quyền riêng tư.

Ông Hà cho biết, Hội cũng tăng cường vai trò giám sát và tự kiểm tra, rà soát thông tin phản ánh và khuyến khích môi trường cởi mở để hội viên phản biện, góp ý. Cơ chế rõ ràng cũng được thiết lập để tiếp nhận và xử lý khiếu nại liên quan đến đạo đức một cách công tâm.

“Bên cạnh đó, việc lan tỏa gương người tốt, việc tốt cũng là một giải pháp hiệu quả”, ông Hà chia sẻ. “Chúng tôi biểu dương những nhà báo, cơ quan báo chí nổi bật về đạo đức và chất lượng, tạo động lực và bài học thực tiễn để xây dựng nền báo chí Quảng Ninh vững mạnh”.

Để đảm bảo tính răn đe, Phó Trưởng Ban phụ trách Ban Kiểm tra Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Mạnh Tuấn nhấn mạnh: “Chúng tôi sẽ xử lý nghiêm khắc và kịp thời mọi trường hợp vi phạm pháp luật, đạo đức nghề nghiệp, và các quy tắc ứng xử trên mạng xã hội của người làm báo. Kết quả xử lý sẽ được báo cáo đầy đủ về Trung ương Hội Nhà báo Việt Nam”. Những biện pháp này được kỳ vọng sẽ tạo ra một môi trường báo chí lành mạnh, chuyên nghiệp và uy tín hơn, củng cố niềm tin của công chúng.